Search publications of the members of the Royal Belgian institute of natural Sciences
-
Studying the driving forces of landscape change in the surroundings of the Late Bronze Age harbor town Halla Sultan Tekke, Cyprus
-
Intra- and Intertaxon stable O and C isotope variability of fossil fish otoliths: an early Eocene test case
- Knowledge of basic data variability is essential for the interpretation of any proxy-based paleotemperature record. To evaluate this for δ18O stable isotope paleothermometry based on early Paleogene fish otoliths from marginal marine environments, an intra- and interspecific stable O and C isotope study was performed at a single locality in the southern North Sea Basin (Ampe Quarry, Egem, Belgium), where shallow marine sands and silts are exposed. The age of the deposits is early late Ypresian (ca. 50.9 Ma) and falls within the early Eocene climatic optimum (EECO) interval. In each of four fossiliferous levels sampled, the same three otolith species were analyzed (Platycephalus janeti, Paraconger papointi and “genus Neobythitinorum” subregularis). Intrataxon stable isotope spread amounts on average 2.50-3.00‰ for all taxa and is present in all levels. This implies that each sample level comprises substantial variability, which can be attributed to a combination of temporal and taphonomic effects. More importantly, intertaxon offsets of 4.60‰ in δ13C and 2.20‰ in δ18O between the mean values of the three otolith species are found, with “N.” subregularis representing more positive values relative to the other species. We hypothesize that freshwater influence of coastal waters is the most likely cause for these discrepancies. Similar analyses on two coastal bivalve species (Venericardia sulcata and Callista laevigata) corroborate this hypothesis. Accordingly, δ18O values measured on “N.” subregularis otoliths probably represent a more open oce- anic signal, and therefore seem well-suited for δ18O stable isotope paleothermometry. This study highlights the importance of investigating data variability of a biogenic carbonate paleotemperature proxy at the species level, before applying paleotemperature equations and interpreting the outcome.
-
Updating the theories on ammonoid extinction
- Since Alvarez et al. (1980) found new evidence for the impact of catastrophic events on earth’s biota, hypothesis and theories explaining the fossil record (re)gained a lot of attention. The extraterrestrial origin of the anomalous iridium concentrations seemed highly controversial at first, but nowadays the Chicxulub ‘accident’ has become the marker for the start/base of the Paleogene. Its pivotal role in the Mesozoic-Cenozoic faunal turnover cannot be refuted (Schulte et al 2010). However, alternative theories remain being published. Of these, the Deccan volcanism with its widespread flood basalts stepped prominently forward as one of the main triggers, especially when trying to explain the gradual diversity decline within the fossil record. The inconsistencies between the proposed theories generally root in too narrowly geographically and geologically spread datasets. This applies to most fossil groups, and especially to the ammonoids (Class Cephalopoda, °Early Devonian – †Late Cretaceous). A compilation of ammonoid occurrences of Late Maastrichtian age published by Kiessling & Claeys (2002) evidenced the lack of a globally well distributed dataset. In this compilation, North Africa was left as a blind spot, while Tunisia had been the centre of the K/Pg mass extinction debate for almost three decades, e.g. with the definition of the GSSP for the base of the Paleogene at El Kef. Both at the GSSP and several other sections in the Tunisian Trough Basin, ammonoids were found within the topmost meters of the Maastrichtian, until very close to the K/Pg boundary level. About 900 uppermost Maastrichtian ammonoids were collected, all from within the last 420.000 years of the Cretaceous. With 22 species on record, belonging to 18 genera and 10 families, and with representatives of each of the four large ammonoid suborders (Phylloceratina, Lytoceratina, Ammonitina and Ancyloceratina), the Tunisian fauna demonstrates that ammonoids were both taxonomically and morphologically diverse until their very end. An updated version of the compilation of latest Maastrichtian ammonoid occurrences documents at least 53 species, 29 genera and 13 families in the ultimate half million year of the Cretaceous, in many more localities and occurring in a wide variety of settings. When the Tunisian ammonoid species richness data are plotted next to all time constraints of the possible causes, the possibility of Deccan flood basalt volcanism negatively influencing ammonoid diversity must be refuted. A major extinction caused by the Chicxulub impact seems the most plausible theory at present. Through inducing a mass kill of the marine plankton, the juvenile ammonoids lost their primary food source leading to their final extinction. Alvarez, L.W., Alvarez, W., Asaro, F., Michel, H.V., 1980. Extraterrestrial cause for the Cretaceous-Tertiary extinction. Science, 208, 1095-1108. Kiessling, W., Claeys, P., 2002. A geographic database approach to the KT Boundary. In Buffetaut, E., Koeberl, C. (Eds), Geological and Biological Effects of Impact Events, Springer-Verlag Berlin, 83-140. Schulte, P. & 40 authors, 2010. The Chicxulub Asteroid Impact and Mass Extinction at the Cretaceous-Paleogene Boundary. Science 327, 1214-1218.
-
Fish otolith stable isotope paleothermometry in the early Paleogene: limitations and future directions
- The climate of the early Paleogene is characterized by short-scale temperature variations which are superimposed on a general trend of rising temperatures culminating during the late early Eocene (early Eocene climatic optimum, EECO). These include several transient periods of abrupt climate warming or ‘hyperthermals’, such as the PETM (~55 Ma). Profound proxy development is needed to successfully extract shorter-scale variability from suitable records and unravel its underlying mechanisms. This study assesses and extends the use of fossil fish otolith O and C stable isotopes as a paleotemperature and seasonality proxy for early Paleogene marginal marine sedimentary environments. Well-known limitations include the lack of accurate estimates for the oxygen isotope composition of ambient water, and potential bias when applying paleotemperature equations. Moreover, taxon inconsistencies for both O and C were observed, complicating data interpretation (Vanhove et al., 2011). A single locality test case in the southern North Sea Basin has been performed to address this observation (Egem, Belgium, coastal sands). In each of four fossiliferous levels sampled, the same three demersal otolith species were analyzed (Platycephalus janeti, Paraconger papointi and “genus Neobythitinorum” subregularis). Cross-plots of δ18O and δ13C isotopes show three statistically different data clouds, corresponding to the three taxa. Several processes can cause such discrepancies. The most likely option is the influence of freshwater influx. According to this interpretation, Paraconger sp. and Platycephalus janeti lived in coastal areas prone to freshwater influx, while “genus Neobythitinorum” subregularis inhabited more distal realms. This is confirmed by similar analyses on Callista sp. and Venericardia sp. bivalves of the same locality, because these were deposited relatively in situ compared with otoliths, which predominantly arrive in the sediment after post-mortem predation-related transport. Taxon-sensitive differential diagenesis is disproved by SEM, cold cathodoluminescence and X-ray diffraction investigations, revealing the presence of pristine aragonite in all cases. Bias resulting from variability in the amount of summer or winter carbonate deposition is contradicted by visual inspection of growth ring thicknesses, and cyclical incremental stable isotope patterns of individual growth bands. Taxon inconsistencies were not described previously by authors working on the same taxa and in the same area, hence the paleoecological interpretation of this data could indicate enhanced runoff and freshwater influx during the EECO relative to later time intervals, or the presence of a large river mound close the investigated location. Temperature calculations based on “genus Neobythitinorum” subregularis reveal mean annual temperatures around 27.5 °C and a seasonality of 9 °C for the EECO interval. Given the mentioned assumptions, future directions should include other quantitative, preferably salinity-independent paleotemperature proxies to test these data interpretations. VANHOVE D., STASSEN P., SPEIJER R. P. and STEURBAUT E., 2011. Assessing paleotemperature and seasonality during the early Eocene climatic optimum (EECO) in the Belgian Basin by means of fish otolith stable O and C isotopes. Geologica Belgica, 14(3-4): 143-158.
-
Variable benthic foraminiferal ecosystems responses to the PETM in shelf environments
- The Paleocene-Eocene thermal maximum (PETM) is characterized by a worldwide 5-8 °C warming of Earth’s surface as well as the deep oceans, major global faunal and floral turnovers and large changes in ocean chemistry. In order to establish clear biogeographic patterns of how shallow benthic foraminiferal communities responded to these climate changes, we compare shallow marine ecosystems in three separated regions and provide a synthesis of the short-term biotic responses. These regions are located in Tunisia (Northern and Gafsa Basin), Egypt (Nile Basin) and the North Atlantic Coastal Plain (Salisbury Embayment, United States). In Egypt, widespread anoxia during PETM peak warming led to the collapse of Paleocene deep shelf communities and a basin-wide downslope migration of pioneering shallow water taxa (A. aegyptiacus) during the initial recovery phase. In the shallower Tunisian settings, the PETM is marked by dysoxia, increased water depth and an elevated sedimentation rate. This resulted in the migration of deeper-dwelling species (lagenid and buliminid fauna) at the onset of the PETM, replacing the former shallow water community. At the onset of the PETM in the North Atlantic Coastal Plain, deposition occurred in a basin-wide mud belt, inhabited by opportunistic deep shelf taxa. Increased eutrophication, high sedimentation rates and widespread hypoxia are linked to the establishment of a river-dominated shelf during the PETM. As a result, in shallow and deep shelf settings, diverse Paleocene assemblages were replaced by characteristic river-outflow assemblages (P. prima, A. acutus, T. selmensis), either by upslope migration or increased abundances of these background taxa. Due to the magnitude and tempo of global warming, the PETM exerted worldwide environmental stress on benthic foraminiferal communities, triggering prominent transient changes in population structure and biodiversity, yet the evolutionary impact was minor compared to the deep-sea extinction event. This implies the existence of refugia on the shelves. In general, stable latest Paleocene benthic foraminiferal assemblages were abruptly replaced by more stress-tolerant faunas, reflecting stressed dysoxic to anoxic eutrophic environments, due to higher nutrient delivery (increased runoff and upwelling) and stratification. These hypoxic conditions occurred in the early stages of the PETM continually or with high frequencies and evolved towards periodic (seasonal?) oxygen depletion during the latter stages of peak warming or initial recovery. The final recovery phase reflects a reoxygenation of the sea floor and a distinctive buliminid bloom (B. callahani) occurred at both sides of the Atlantic Ocean. These eutrophic conditions remained stable and continued in the aftermath of the PETM, yet the oxygenation of bottom waters became restored. The PETM sequences thus document a progression of environmental regimes that is somewhat similar in all studied settings, indicating a widespread mutual response to the massive injection of carbon dioxide at the onset of the PETM.
-
The onset of the negative Carbon Isotope Excursion on dispersed organic matter as criterion of the Paleocene-Eocene boundary: uses, biases and limits
- The primary criterion ratified by the International Subcommission on Paleogene Stratigraphy (ISPS) to define the Paleocene-Eocene (P/E) boundary, and the beginning of the Paleocene-Eocene Thermal Maximum (PETM), is the onset of a prominent negative Carbon Isotope Excursion (CIE; Aubry et al., 2007), located in the lower to middle part of Chron C24r, in calcareous nannofossil Zone NP9 and at the base of planktonic foraminiferal Zone E1 of Berggren & Pearson, 2005 (see also Wade et al., 2011), also termed Zone P5 in Aubry et al. (2007). Based on cyclostratigraphy, the CIE is estimated to have spanned 150 ± 20 kyr and would reflect a major perturbation of the global carbon cycle. Organic matter (OM) may be judged as a (very) reliable material for isotopic chemostratigraphy, in both marine and terrestrial settings. Here we show several examples of successions (Belgium, Egypt, France, Spain, Tunisia, USA-Wyoming) where: isotopic analyses on OM are necessary to define the P-E boundary (lack of carbonates and/or diagenetic 1. alteration of the isotopic signal on carbonates, including calcitic shells, bulk rocks and pedogenic nodules), organics are probably not the best material to precise the P-E boundary,2. geological processes, such as hiatuses, and potential reworking of OM in channels and turbidites, may per3. turb the reliability of the carbon isotope results (on both organics and carbonates). Aubry, M.P. et al., 2007. Episodes, 30, 271-286. Berggren, W. A., and Pearson, P. M., 2005, J. of Foraminiferal Research, 35/4, 279–298. Wade, B.S. et al. 2011, Earth Science Reviews 104, 111-142.
-
Biotic and lithologic expressions of lower Paleogene hyperthermals in the Nile Basin, Egypt.
-
The lowest occurrence of Chiasmolithus oamaruensis: an excellent criterion to define the Bartonian/Priabionian boundary on a global scale
- Chiasmolithus oamaruensis is an almost globally occurring calcareous nannofossil taxon, whose lowest occurrence, defining the base of calcareous nannofossil zone NP18, seems to be synchronous worldwide within Chron C17n.1n. This event coincides with the LO of the dinocyst Rhombodinium perforatum and falls within planktic foraminiferal zone P15 of Berggren et al., 1995. However, its LO is known to predate the LO of Globigerinatheka semiinvoluta in southwesten France and Egypt.
-
Sensitivity of shallow marine benthic communities to global warming: records of early Eocene hyperthermals as deep-time analogues
- Since the discovery of the Paleocene-Eocene thermal maximum, plenty biotic and geochemical information has become available to quantify the biotic impact of this temperature anomaly (5-6 °C warming). Although the exact trigger is still under debate, there seems to be an underlying cyclic mechanism that created a suite of succeeding younger Eocene global warming events (Eocene thermal maximum 2 and 3, respectively 3 and 2 °C warming), offering a range of temperature anomalies. The study of these dynamic climate systems helps us to understand the biotic impact of ongoing global warming and assess critical temperature rises. We propose a study of shallow marine sequences in the northern hemisphere, ranging from terrigenous settings to the slope of a carbonate platform, with special attention to the biotic signature of early Eocene hyperthermals. The combination of biotic proxies, mainly quantitative benthic foraminiferal studies (supplemented with planktic foraminiferal and nannoplankton data) and isotope records (δ13C, δ18O) of pelagic and benthic species will help to understand the impact of global warming events on shelf ecosystems at different paleo-latitudes and sedimentary regimes. The selected sites will contribute to 1) documenting the effects on benthic communities, assessing 2) the critical environmental thresholds, 3) amplitudes and rates of biotic changes, 4) forcing mechanisms and 5) determine whether the biotic turnovers were only transient or included genuine evolutionary phenomena.
-
Out of the trenches: towards disentangling gradual and catastrophic changes across the K/T boundary
- In a recent synthesis, it was convincingly shown that the impact of a large asteroid in the Gulf of Mexico coincided with the Cretaceous/Tertiary (K/T) boundary, 65 million years ago, and with the sudden biodiversity decline known as the K/T mass extinction when numerous organisms became extinct. This mass extinction set the stage for the development of modern ecosystems and biota on land and in the sea. Yet, extinction patterns of various fossil groups (especially multicellular animals) are considered incompatible with an instantaneous cataclysm decimating life and suggest environmental deterioration prior to the K/T boundary. Accordingly, various studies suggest that gradual but distinct climatic and/or sea-level changes lead to an accumulation of environmental stress perturbing latest Cretaceous ecosystems prior to the K/T boundary and triggering a longer term onset of extinctions. In this project, we study several K/T boundary successions and especially focus on assessing the extent and effects of gradual environmental and biotic changes in shallow marine ecosystems by evaluating quantitative microfossil records in three separated study areas, the US Gulf Coast, Tunisia and Turkey. These studies are complemented by geochemical analyses to identify climatic and paleoceanographic instabilities that are unrelated to the impact at the K/T boundary.
-
Projet de digitalisation des collections DIGIT05
- L’objectif de ce projet est donc de mettre à jour et d’initier le travail de digitalisation de la collection Carbonifère de paléobotanique de l'IRSNB. De plus, les données contextuelles et taxonomiques seront inclues afin de les publier en ligne dans le système DARWIN et d’ainsi permettre le développement de nouvelles thématiques transversales de recherche. Ce projet est donc la continuation directe d’un projet à long terme de l’IRSNB. Il conduira à l’établissement en Belgique d’une base de données complète et de référence pour les environnements Carbonifères.
-
Cryptic diversity in putative ancient asexual darwinulids (Crustacea: Ostracoda).
-
Ostracod valves as efficient UV protection.
-
De Deurganckdoksluis: een nieuwe kijk op het rijke paleontologisch verleden van het Antwerps Havengebied
- De mariene zanden en kleien die in de ruime regio rond Antwerpen aan de oppervlakte komen vormen niet alleen België’s rijkste vindplaats van fossielen, maar staan ook geboekstaafd als een van ‘s werelds meest belanghebbende archieven om het verhaal van de veranderingen in biodiversiteit en klimaat van de laatste 35 miljoen jaar te kunnen reconstrueren. En dit in het bijzonder voor de mollusken (tweekleppigen en zeeslakken), vissen en walvissen. Van deze laatste groep zijn al van oudsher vondsten gemeld. Wel werden deze vaak reusachtige beenderen niet altijd juist geïnterpreteerd. De legende van Reus Antigoon zou zo ontstaan zijn. Het KBIN wenst haar langlopende onderzoek naar de veranderingen in zeespiegel, klimaat en biodiversiteit van de laatste 35 miljoen jaar voort te zetten in de bouwput van de Deurganckdoksluis. De bouwput biedt immers dé unieke gelegenheid het geologische en paleontologische archief verder in detail te bestuderen en te bemonsteren, alsook het natuurwetenschappelijke patrimonium verder aan te vullen. De onderzoekingen in de bouwput van het laatst gegraven dok, nl. het Deurganckdok, hebben immers heel wat nieuwe inzichten en ontdekkingen gebracht. Zo werd er o.a. een ongekend Mioceen zandpakket ontdekt, waarin de resten van een nog niet gekend mangrovebos, een nieuwe molluskenfauna en bijzonder goed bewaarde zeesterren werden ontdekt. Voor de eerste keer werden de Pliocene Zanden van Luchtbal ook op Linkeroever aangetroffen. Slechts één goed bewaard skelet van een baleinwalvis en één schedel van een dolfijn werden geborgen, welke na studie volledig nieuw voor de wetenschap bleken! Het voorbije decennium leverde elk relatief compleet skelet of schedel van een walvisachtige een fundamenteel nieuw inzicht voor de wetenschap. Het is dan ook om die reden dat het KBIN in de bouwput van de Deurganckdoksluis actief naar fossiele beenderen van walvissen wil speuren. Onze ‘target’ is enkele skeletten te kunnen vinden en te bergen. Tegelijkertijd zullen ook de andere fossielgroepen en de sedimenten ruime aandacht krijgen in het kader van enkele lang lopende onderzoeken. Hiervoor is de staalname minder ingrijpend, maar wel een regelmatige aanwezigheid van mensen van het KBIN noodzakelijk.
-
Molecular analyses of ostracod flocks from Lake Baikal and Lake Tanganyika
-
A review of Bennelongia De Deckker & McKenzie, 1981 (Crustacea, Ostracoda) species from eastern Australia with the description of three new species
- Australia is predicted to have a high number of currently undescribed ostracod taxa. The genus Bennelongia De Deckker & McKenzie, 1981 (Crustacea, Ostracoda) occurs in Australia and New Zealand, and has recently shown potential for high speciosity, after the description of nine new species from Western Australia. Here, we focus on Bennelongia from eastern Australia, with the objectives of exploring likely habitats for undiscovered species, genetically characterising published morphological species and scanning classical species for cryptic diversity. Two traditional (morphological) species are confirmed to be valid using molecular evidence (B. harpago De Deckker & McKenzie, 1981 and B. pinpi De Deckker, 1981), while three new species are described using both morphological and molecular evidence. Two of the new species belong to the B. barangaroo lineage (B. dedeckkeri sp. nov. and B. mckenziei sp. nov.), while the third is a member of the B. nimala lineage (B. regina sp. nov.). Another species was found to be genetically distinct, but is not formally described here owing to a lack of distinguishing morphological features from the existing species B. cuensis Martens et al., 2012. Trends in diversity and radiation of the genus are discussed, as well as implications these results have for the conservation of temporary pool microfauna and our understanding of Bennelongia’s evolutionary origin.
-
Nine new species of Bennelongia DeDeckker & McKenzie, 1981 (Crustacea, Ostracoda) from Western Australia, with the description of one new subfamily
- The genus Bennelongia De Deckker & McKenzie, 1981 is most likely endemic to Australia and New Zealand and, up to now, only two described species in this genus had been reported from Western Australia. Extensive sampling in Western Australia revealed a much higher specific diversity. Here, we describe nine new species in three lineages, within the genus Bennelongia: B. cygnus sp. nov. and B. frumenta sp. nov. in the B. cygnus lineage, B. gwelupensis sp. nov., B. coondinerensis sp. nov., B. cuensis sp. nov., B. lata sp. nov. and B. bidgelangensis sp. nov. in the B. australis lineage, and B. strellyensis sp. nov. and B. kimberleyensis sp. nov. (from the Pilbara and Kimberley regions respectively) in the B. pinpi-lineage. For six of the nine species, we were also able to construct molecular phylogenies and to test for cryptic diversity with two different methods based on the evolutionary genetic species concept, namely Birky’s 4 x rule and the GYMC model. These analyses support the specific nature of at least four of the five new species in the B. australis lineage and of the two new species in the B. pinpi lineage. We also describe Bennelongiinae n.subfam. to accommodate the genus. With the nine new species described here, the genus Bennelongia now comprises 15 species, but several more await formal description.
-
Paleontologie
- De wetenschappelijke uitstraling van de afdelingen 10, 11 en 12 is door het grote aantal wetenschappelijke publicaties, vooral deze met hoge ranking (bv. Nature en Science), en door de sterke vertegenwoordiging op internationale congressen en de talrijke mandaten in internationale verenigingen vergelijkbaar met deze van de betere wetenschappelijke instellingen en universiteiten van België. De wetenschappelijke expertise van de afdelingen geniet mondiale erkenning, te oordelen naar het grote aantal aanvragen voor supervisie van doctoraats‐en mastersthesissen en voor deelname aan nationale en internationale jury’s voor de beoordeling ervan (in totaal 35 in 2011) en voor de review van manuscripten voor wetenschappelijke tijdschriften (31) en van buitenlandse wetenschappelijke projecten (4). In 2011 waren er wetenschappelijke samenwerkingsverbanden met 18 Belgische en 155 buitenlandese instellingen, het merendeel (85 %) binnen Europa. De belangstelling bij het publiek en de media voor de paleontologie als onderzoeksrichting was ook in 2011 heel sterk, zoals bleek uit de talrijke interviews in dagbladen, deelname aan radio‐ en TV‐programma’s en de toenemende vraag naar stagebegeleiding, determinatie van fossielen en voordrachten voor binnen‐ en buitenlandse verenigingen. Talrijke jongeren manifesteerden hun belangstelling voor de paleontologie als toekomstkeuze, wat als een zeer verheugende evolutie kan aanzien worden. De opgravingen in de klassieke gebieden konden worden verdergezet (Vastan, Indië, Liaoling – China, Peru en de Europese regio), waarbij een aantal nieuwe regio’s werden gescreend (Centraal‐ en Oost‐Europa, Centraal‐ en Noord‐Sulawesi, Indonesië en de Qianshan regio in de Provincie Anhui, China). Het stratigrafisch onderzoek van de Devoon sequenties in België, de Paleogene sequenties in Zuid‐Frankrijk, Noord‐Afrika en Kazakhstan, de Quartaire loessequenties in Eurazië en karstfenomenen in België, alsook de traditionele paleontologische thema’s (studie van dinosauriërs, ichthyosauriërs, koralen, vissen, brachiopoden, otolieten, Paleogene en Quartaire zoogdieren, Neogene walvissen) werden voortgezet. Het paleontologisch onderzoek kon ook rekenen op belangrijke extra‐financiële middelen, waaronder een aantal buitenlandse bronnen. Een doctoraatsstudent en vier masterstudenten beëindigden hun eindwerk in samenwerking met het departement Paleontologie. Elf doctorandi en 8 Masterstudenten specialiseren zich verder in 2011 onder begeleiding van de wetenschappers van het departement in verschillende domeinen van de paleontologie: micropaleontologie, invertebraten en vertebraten. De meerderheid van de medewerkers van het departement was in 2011 intensief betrokken bij de verdere reorganisatie van de Janletzaal en de Kloosterzaal en de updating van de paleontologische collecties van het KBIN met als belangrijkste activiteiten: (1) de voorbereidingen aan de nieuw in te richten mosasauriërzaal, (2) de medewerking aan de tentoonstelling “From Brussels Xiè Xiè Shanghai” te Tour & Taxis te Brussel en aan de tentoonstelling “Du Mammouth à l’agriculture – l’Homme préhistorique dans son environnement” aan de Faculté Polytechnique de Mons, (3), de medewerking aan de Opendeurdag “Dinos News Day”aan het KBIN, (4) talrijke rondleidingen voor binnen‐ en buitenlandse groepen en delegaties, (5) de studie van de paleontologische collecties van het KBIN en (6) de verderzetting van de inventarisatie en de digitalisatie van de paleontologische collectie. Sinds 2003 is de bezettingsgraad van de statutaire wetenschappers gehalveerd (daling met 5 voltijdse mandaten: 5.00 i.p.v. 10.00, ‐6 versus +1), waardoor er in afdeling 10, vanaf oktober 2008, nog slechts 1, en in afdeling 11, reeds sinds 2006, zelfs geen enkele statutaire wetenschapper meer huist. Deze negatieve trend zal zich in de komende jaren verder blijven doorzetten met de opruststelling in 2012 van een voltijdse wetenschapper (J.‐G. CASIER), waardoor afdeling 10 dan ook alle statutaire wetenschappers verliest. Vooral het technisch personeelsbestand zal flink uitgedund worden (2 voltijdse betrekkingen). Niettegenstaande deze drastische daling in het personeelsbestand en het feit dat het takenpakket stelselmatig werd uitgebreid door de talrijke renovatie‐ en restauratiewerken, is de wetenschappelijke output gelijk gebleven, wat wijst op een sterke inzet van het personeel. Met deze sterk afgezwakte personeelsbezetting zal het in de nabije toekomst echter niet meer mogelijk zijn om het ons toevertrouwde takenpakket integraal uit te voeren. Nieuwe aanwervingen dringen zich op (tenminste 1 statutaire wetenschapper voor elke afdeling, en 2 statutaire technici voor de 3 afdelingen) indien we onze wetenschappelijke reputatie en het beheer van één van de grootste collecties van het instituut voor de toekomst veilig willen stellen. De finalisatie van de recruteringsprocedure voor de aanwerving van 1 statutaire technicus in het voorjaar van 2009 was een eerste stap in de goede richting.
-
Afdeling "Micropaleontologie en Paleobotanica”
- In 2011 is er weinig veranderd in de algemene organisatie van afdeling 10. Na de opruststelling van P. Haesaerts in 2007 en F. Damblon in 2008 is J.‐G. Casier het enige overgebleven statutair wetenschappelijk personeelslid. De aanwerving van C. Prestianni als contractuele wetenschapper op het eind van 2010 had een gunstige invloed op het totaal van de dienstverlenende taken binnen de afdeling, vooral op het vlak van het aantal bezoekers, bezoekdagen, en het aantal expertise en consulterende opdrachten (verdubbeling van activiteiten). In 2011 ging de afdeling, wat strikt wetenschappelijke output betreft, duidelijk vooruit ten opzichte van de voorbije jaren (32 gepubliceerde wetenschappelijke werken, exclusief abstacten, versus 20 in 2010 en 19 in 2009). Dit is vooral te danken aan het feit dat de oprustgestelde wetenschappers hun werkzaamheden aan het KBIN in 2011 gedeeltelijk hebben verdergezet, dat het aantal contractuele wetenschappers van 1 naar 2 kon worden opgetrokken (verdwijnen van Court‐Picon opgevangen door aanwerving P. Spagna en vanaf 16.11.2010 aanwerving C. Prestianni) en dat de afdeling kan terugvallen op enkele jonge actieve externe medewerkers (Pirson). Verschillende wetenschappers van de afdeling hebben meegewerkt aan de publicatie van 3 mono‐volumes over de Grot van Wallou en over de Paleolithische sites van België (totaal van 865 p.). Onder de belangrijkste hoogtepunten en nieuwigheden van het wetenschappelijke front zijn te vermelden: 1. Ontdekking van de oudste (Vroegste Devoon) houtstructuren in planten, gepubliceerd in Science; 2. Synthese van de Quartaire sedimenten in de grot van Walou in Zuid‐België; 3. Synthese over het Midden Paleolithicum van België en 4. nieuwe bijdragen over de ostracoden van een aantal standaard profielen uit het Devoon van België en Noord‐Frankrijk. Belangrijk voor de naambekendheid van de afdeling en van het KBIN waren de talrijke deelnames aan congressen en exploraties in binnen‐ en buitenland, die een sterke toename kenden in vergelijking met 2010. De aanwerving van C. Prestianni gaf een enorme boost aan de digitalisatie van de paleobotanische collectie van het KBIN. Momenteel is de volledige plantencollectie van het Onder‐Devoon en grote delen van het Midden‐Devoon taxonomisch gescreend en geüpdated, en werd het Onder‐Devoon flora gedigitaliseerd. Het aantal technici bleef op hetzelfde niveau, waardoor de verschillende taken correct en naar behoren werden uitgevoerd. Naast de wetenschappelijke ondersteuning en het beheer van het scheikundige laboratorium, werden de technici actief betrokken bij het collectiebeheer, in het bijzonder bij de inventarisatie van de collecties. Deze status quo positie is echter weinig hoopgevend, gezien de komende jaren het bestand aan technici binnen de afdeling zeer sterk zal dalen (halvering in 2013). Met de opruststelling van J.‐G. Casier in 2012 zal de afdeling over geen enkele statutaire wetenschapper beschikken, en zal het wetenschappelijk onderzoek dus enkel door de contractuele wetenschappers, indien de contracten van Prestianni en Spagna worden verlengd, of door wetenschappelijke medewerkers worden uitgevoerd. Micropaleontologie en paleobotanica zijn nochtans wetenschappelijke disciplines waarin het KBIN, zowel nationaal als internationaal, een lange en uitmuntende reputatie geniet wegens de kwaliteit en de verscheidenheid van de aanwezige expertise maar ook door de unieke collecties. Zonder nieuwe aanwervingen van wetenschappers en technici zal het beheer en onderzoek van deze collecties in de nabije toekomst erg problematisch worden.
-
Molecular and morphological evidence for several species within the cosmopolitan eurybathic deep-sea lysianassoid amphipod Eurythenes gryllus sensu lato
